Με αφορμή την έκθεσή της στη Σκάλα Ερεσού
ΑΝΤΙΟΠΗ ΦΡΑΝΤΖΗ
Με την Ελένη Δαμοπούλου γνωριζόμαστε πολλά χρόνια. Κυρίως τα καλοκαίρια, έχω την ευκαιρία να συζητώ μαζί της για τη δουλειά της, για την εκπαίδευση, για κοινές αγωνίες και προσδοκίες. Φέτος ο Σύλλογος μας έχει τη χαρά να διοργανώνει έκθεση με έργα της με τίτλο HANDMADE POETRY, Χειροποίητη Ποίηση, όπως θα το μεταφράζαμε στα ελληνικά, από τις …μέχρι την Αίθουσα Εκδηλώσεων Φορέα Ερεσού, στη Σκάλα. Με την ευκαιρία αυτή, εξασφαλίσαμε και τη συνέντευξη που ακολουθεί.
Ελένη, τι είναι η τέχνη για σένα;
Τέχνη για μένα είναι η ζωή. Η τέχνη να ζεις, να σκέφτεσαι, να δημιουργείς να προσφέρεις, να αγαπάς. Δεν μπορώ να ξεχωρίσω την τέχνη, είτε εικαστική, είτε θέατρο, είτε μουσική από τον τρόπο ζωής μας. Ο τρόπος που ζούμε είναι τέχνη. Πιστεύω ότι όλοι μας είμαστε εν δυνάμει καλλιτέχνες.
Αγαπώ να αποτυπώνω αυτά που παρατηρώ, που σκέφτομαι, που αισθάνομαι στα έργα μου, αλλά πιστεύω ότι αυτό είναι μια εκδοχή της τέχνης. Ζωή χωρίς τέχνη δεν υπάρχει. Κάπως έχουμε ανάγκη να οργανώσουμε κάπου την υπεραξία του εγώ μας, της συνείδησής μας κι αυτό είναι η τέχνη. Μπορούμε να κάνουμε τέχνη την ώρα που μαγειρεύουμε, που επικοινωνούμε, που μοιραζόμαστε. Μπορούμε αν το θέλουμε, χτίζοντας πάνω σ΄ αυτά που μας αφορούν, επενδύοντας στις σχέσεις μας, αναδεικνύοντας με ευαισθησία την αισθητική μας δυναμική, δίνοντας πολύ μεγάλη σημασία σε όλες μας τις αισθήσεις.
Ο θόρυβος, η μόλυνση, η ρύπανση μας προσβάλλουν και αισθητικά, όχι μόνο βιολογικά, δείχνουμε να απεκδυόμαστε την αισθητική σημασία σαν μία πολυτέλεια. Κι όμως, ακόμα κι ο πρωτόγονος άνθρωπος έντυνε την δύσκολη και σύντομη ζωή του με τέχνη, απορώ λοιπόν κι εγώ πώς αλλιώς;
Ρίχνοντας κανείς έστω και μια σύντομη ματιά στη δουλειά σου, μπορεί εύκολα να παρατηρήσει ότι χρησιμοποιείς πολύ τις ανθρώπινες φιγούρες, τα γράμματα, τα τετράδια.
Πραγματικά η ανθρώπινη φιγούρα ήταν η αρχή και η έμπνευση των έργων μου. Με ενδιέφερε πάντα η ανθρώπινη μορφή και η κίνηση. Η επιτηδευμένη, η τυχαία, η απεγνωσμένη, η αυθόρμητη κίνηση. Αγαπούσα πάντα την ενέργεια των μορφών και εστίαζα στην συνολική οργάνωση τους. Έτσι ξεκίνησα να δημιουργώ patterns με αυτές, να προσπαθώ να τις εντάξω στο χώρο και να παίξω με το δισδιάστατο έργο στις τρεις διαστάσεις. Ταυτόχρονα έγραφα, σημείωνα, κατέγραφα, ζωγράφιζα στα sketchbooks μου τα πάντα σε σχέση με τις σκέψεις μου πάνω στην καθημερινότητα, τις κοινωνικές και πολιτικές αλλαγές που συμβαίνουν, αλλά και το περιβαλλοντικό διστοπικό μέλλον που υπονοεί το παρόν μας. Μέσα από αυτή την διαδικασία προέκυψαν λέξεις, κείμενα, ποιήματα με εικαστική γλώσσα και φόρμα που είχα την ανάγκη να οργανώσω σε εικόνες πέρα του μικρού τετραδίου. Εδώ και 25 χρόνια λοιπόν στο έργο μου οι λέξεις έγιναν εικόνα, σχέδια με υφή, ρυθμό και ήχο θα έλεγα. Προφανώς είναι μια δυναμική διαδικασία και εξελίσσονται μέσα από έρευνα και πειραματισμό.
Πώς σχετίζεται η τέχνη σου με την σύγχρονη εποχή και την χώρα στην οποία βρισκόμαστε;
Ό,τι δημιουργώ είναι άμεσα συνδεδεμένο με ό,τι βιώνω καθημερινά. Αναίτιους πολέμους,μαζικές μεταναστεύσεις και προσφυγιά, φτωχοποίηση, ανεργία, μια καθημερινότητα με βάναυσους ρυθμούς. Έχω ανάγκη μέσα από το έργο μου να σχολιάσω την ανισότητα, τη βία, την απελπισία, την αγάπη, το πένθος. Μου αρέσει αυτό να το κάνω έμμεσα και να αφήνω το έργο μου ανοιχτό στον θεατή να διακρίνει την ειρωνεία ή το σχόλιο.
Η εικόνα της πόλης με επηρεάζει και έχω συχνά τη διάθεση με τη γραφή και τις συνθέσεις μου να αναδείξω υφές που έχουμε γύρω μας. Ταλαιπωρημένες, τοιχοκολλημένες με graffiti επιφάνειες που κρύβουν για μένα συναρπαστικές εικόνες, όμοιες με εκείνες που φανταζόμαστε όταν παρατηρούμε ένα σύννεφο στον ουρανό. Ορισμένες φορές η πυκνότητα και η επανάληψη λέξεων στα έργα μου μιμείται την αγωνία μας να αποδώσουμε νόημα και αλήθεια σε ειδήσεις που μας επιβάλλονται και μας χειραγωγούν. Το κείμενο δείχνει αποσπασματικό, ο θεατής μπορεί να το ανασυνθέσει και να ανακαλύψει σβησμένα στοιχεία, να προσδώσει νόημα ή να το κοιτάξει καθαρά αισθητηριακά και να αφεθεί στα σχήματα, τους τόνους και τα χρώματα προσλαμβάνοντας την ποιητικότητα των γραμμάτων - συμβόλων.
Από πού αντλείς την έμπνευσή σου; Από ποιους καλλιτέχνες πιστεύεις ότι έχεις δεχτεί επιρροή;
Όπως είπα και πριν εμπνέομαι από παντού. Εμπνέομαι από την πόλη που ζω, από τα graffiti, από τις γυμνές πολυκατοικίες, τις κεραίες, τα καμένα δάση. Με έχουν επηρεάσει πολύ ο Marcel Duchamp, ο Rene Magritte αλλά και πιο σύγχρονοι καλλιτέχνες όπως ο Franz West, o Ed Rusha, η Loise Bourgeois, η Jenny Holzer, η Mona Hatoum, η Barbara Kruger, ο Γιάννης Κουνέλης, o Mauricio Cattelan.
Επίσης με ενδιαφέρει και με έχει επηρεάσει η ποίηση, η φιλοσοφία, η ψυχανάλυση, ο αρχαίος ελληνικός πολιτισμός, αλλά και όλη η αρχαία και πρωτόγονη τέχνη.
Από ότι ξέρω δουλεύεις πολλά χρόνια στην εκπαίδευση. Τι σου έχει προσφέρει αυτή η σχέση με τα παιδιά; Ποια πιστεύεις ότι είναι η σημασία της διδασκαλίας των Εικαστικών στο σχολείο; Τι μπορεί να προσφέρει στα παιδιά ;
Δουλεύω 25 χρόνια στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση και προφανώς αυτή η ιδιότητα έχει διαμορφώσει την ταυτότητά μου. Αγαπώ πάρα πολύ τα παιδιά, την τρέλα τους, το παράλογο, το οξύμωρο, την αληθινή πηγαία και αυθόρμητη αγάπη που έχει αυτή η επαφή. Μέσα σε αυτή τη σχέση οφείλεις να παραμείνεις ζωντανός, φρέσκος, δραστήριος ενημερωμένος, αληθινός άνθρωπος. Αλλιώς η σχέση αυτή γρήγορα ξεθυμαίνει, χάνεται και μετατρέπεται σε βάρος. Όποιος είναι εκπαιδευτικός, σίγουρα μπορεί να το νιώσει αυτό. Είναι μια ζωντανή επικοινωνία απαιτεί να εξελίσσεις συνεχώς τα εκπαιδευτικά σου εργαλεία, να δίνεις αγάπη, να κάνεις έρευνα και να αντέχεις!
Τα εικαστικά είναι απαραίτητα για το σχολείο, επειδή δίνουν χώρο στα παιδιά για δημιουργία, έμπνευση, αισθητική καλλιέργεια, πειραματισμό και τα βοηθάει να χτίσουν κριτική σκέψη. Τα παιδιά και οι έφηβοι ανθίζουν μέσα από την τέχνη, εκφράζονται και μαθαίνουν να σχεδιάζουν, να συνθέτουν να φαντάζονται, να έχουν άποψη και να εκτιμούν ό,τι φέρει αισθητική αξία.
Ποια είναι η σχέση σου με την Ερεσό;
Η Ερεσός είναι μια μεγάλη αγάπη. Στην Ερεσό ήρθα με φίλους, έχω φίλους και βέβαια γνώρισα κι αγάπησα το σύντροφό μου που είμαστε μαζί εδώ και 22 χρόνια.
H Ερεσός είναι καινούρια πατρίδα, θαλασσινή αγάπη, αέρινη ελευθερία.
Η Ερεσός είναι ο ιστός που ενώνει κόσμους και τόπος που δένεσαι με την πρώτη επαφή.
Με τι ασχολείσαι αυτό τον καιρό και ποια τα μελλοντικά σχέδια;
Εδώ και 4 χρόνια ασχολούμαι και με την κεραμική και προεκτείνω το εικαστικό μου πεδίο και σε αυτή την τέχνη. Με ενδιαφέρει πολύ το υλικό, η τρισδιάστατη φόρμα και η εξέλιξη του έργου μου με αυτόν τον τρόπο.
Με μεγάλη μου χαρά στην έκθεση στην Ερεσό, όπου θα παρουσιάσω έργα από τη δουλειά των τελευταίων χρόνων, θα συμπεριλάβω και κάποια πρόσφατα κεραμικά έργα.
ΜΙΚΡΟ ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ
Η ΕΛΕΝΗ ΔΑΜΟΠΟΥΛΟΥ γεννήθηκε στην Αθήνα το 1970. Σπούδασε ζωγραφική στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης από όπου πήρε το πτυχίο της με άριστα το 1994. Αφού έλαβε υποτροφία από το Ίδρυμα Κρατικών Υποτροφιών της Ελλάδας το 1995, ολοκλήρωσε τις μεταπτυχιακές σπουδές της (Master in Fine Arts) στη ζωγραφική στο Edinburgh College of Art – Heriot Watt University το 1998. Από το 1990 μέχρι σήμερα συμμετείχε σε σειρά εκθέσεων στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Από το 1999 εργάζεται ως καθηγήτρια τέχνης στο Ελληνοαμερικανικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα.
Comments